Als freelancer geniet je van de vrijheid om te creëren en je passies te volgen, maar die vrijheid brengt ook verantwoordelijkheden met zich mee. In deze blog vind je alles wat je nodig hebt om ook in 2025 op beide oren te kunnen slapen: van de nieuwe aansprakelijkheidsregels tot hoe Creative Shelter jou helpt om veilig en zonder zorgen creatief te blijven zijn.
De nieuwe realiteit voor creatieve freelancers: de quasi-immuniteit verdwijnt
Vanaf 1 januari 2025 treedt een nieuwe Belgische aansprakelijkheidswet* in werking die de regels rond buitencontractuele aansprakelijkheid flink op zijn kop zet. Tot nu toe was je als creatieve freelancer vaak beschermd door een soort onzichtbaar schild: de quasi-immuniteit, zoals ze dat zo mooi noemen in juridische taal.
Vanaf volgend jaar wordt dat schild dunner en kan je persoonlijk aansprakelijk worden gesteld door de eindklant van je opdrachtgever, zelfs als je alleen een uitvoerende rol hebt. Dit zal vooral impact hebben op onderaannemers en bestuurders van een vennootschap. Zo zullen bestuurders rechtstreeks aansprakelijk gesteld kunnen worden voor contractuele fouten van de vennootschap, als zij een fout begaan hebben tijdens de uitvoering van een contract van de vennootschap, al zijn er nuances.
Contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid
Laten we beginnen bij de basis. Aansprakelijkheid kan je in twee smaken krijgen: contractueel en buitencontractueel. Contractuele aansprakelijkheid is logisch: je hebt een contract met een klant en de afspraken die daarin vastgelegd zijn, moet je nakomen.
Maar wat als er helemaal geen contract is met de partij die de schade lijdt? Hier komt buitencontractuele aansprakelijkheid om de hoek kijken. Dit is de aansprakelijkheid die ontstaat als er geen direct contract is, maar je toch verantwoordelijk wordt gehouden voor veroorzaakte schade.
Een ingrijpende verandering
Tot en met 31 december 2024 geldt er een samenloopverbod tussen contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid. Ontstaat er schade door een gebrekkige uitvoering? Dan heeft de contractuele aansprakelijkheid voorrang op de buitencontractuele. Vanaf 1 januari 2025 verandert dat en kan een klant bij een fout tijdens een opdracht niet alleen je opdrachtgever aansprakelijk stellen, maar ook jou persoonlijk. Da’s geen kleine aanpassing, maar een ingrijpende verandering met een grote impact voor creatieve freelancers. We geven hieronder twee voorbeelden om de situatie te schetsen:
1/Webdeveloper: Je werd als freelancer door een opdrachtgever ingehuurd om een website te ontwerpen voor een ander bedrijf. Door een fout slaag je er niet in om gevoelige klantgegevens te beschermen, wat leidt tot een datalek. Hoewel er geen contract is tussen jou en de eindklant, kunnen zowel jouw opdrachtgever als zijn klant jou vanaf 2025 rechtstreeks aansprakelijk stellen voor de geleden schade.
2/Grafisch ontwerper: Je werkt als freelancer bij een reclamebureau mee aan een campagne voor een groot merk. Alles loopt op rolletjes, tot blijkt dat er een fout zit in het beeldmateriaal, waardoor het merk reputatieschade oploopt. Tot nu toe zou het merk alleen een claim kunnen indienen tegen het reclamebureau. Vanaf 2025 kunnen ze rechtstreeks naar jou komen, zelfs als je enkel een uitvoerende rol had. Dat klinkt serieus, en dat is het ook.
Het is dus cruciaal om goed voorbereid te zijn, zodat je niet alleen goed beschermd bent, maar ook sterk in je schoenen staat.
Wat met bestaande contracten?
De nieuwe aansprakelijkheidsregels gaan pas in 2025 van kracht, maar kunnen ook impact hebben op contracten die voor 2025 zijn afgesloten. Of de oude of nieuwe regels gelden, hangt af van wanneer het schadegeval zich voordoet. Dit betekent dat zelfs bij bestaande contracten de nieuwe regels van toepassing kunnen zijn als de schade na de invoering van de wet ontstaat. Daarom is het verstandig om ook lopende contracten te herzien en waar nodig beschermende clausules op te nemen om je risico’s te beperken.
Hoe bescherm ik mezelf als creatieve freelancer?
Als creatieve freelancer zet je dagelijks jouw passie om in werk dat anderen inspireert. Da’s fijn, maar wat gebeurt er als er iets misgaat? Of je nu werkt als grafisch ontwerper, fotograaf, schrijver of een andere creatieve discipline beoefent: de risico’s zijn reëel. Fouten kunnen grote financiële gevolgen hebben, en daarom is het belangrijk om jezelf te beschermen tegen de onvoorziene omstandigheden van het leven als zelfstandige.
We geven je enkele tips mee:
1. Controleer en actualiseer contracten
De nieuwe regels voor aansprakelijkheid zijn ook van toepassing op bestaande contracten, als het schadegeval zich voordoet na 1 januari 2025. Het ideale moment dus om bestaande contracten opnieuw te bekijken en waar nodig aan te passen.
2. Uitschakelen van aansprakelijkheid via contracten
Er bestaat discussie over of je via contracten de buitencontractuele aansprakelijkheid van bijvoorbeeld onderaannemers kunt uitsluiten. In principe kunnen contracten voorwaarden opleggen die de aansprakelijkheid beïnvloeden, dus leg dat goed vast.
3. Zorg ervoor dat je verzekerd bent
- Burgerlijke Aansprakelijkheidsverzekering (BA): Dit biedt een dekking voor (intellectuele) beroepsfouten.
- BA Uitbating: Sluit deze af voor dekking tegen onvoorziene schade die je per ongeluk veroorzaakt aan derden tijdens het uitvoeren van opdrachten.
4. Communiceer duidelijk met opdrachtgevers
Zorg altijd voor transparante communicatie over risico’s en verantwoordelijkheden. Maak in contracten duidelijk wat jouw verantwoordelijkheden zijn en voeg clausules toe die je beschermen tegen claims van eindklanten.
5. Bescherm je medewerkers
Werk je samen met andere creatievelingen of heb je medewerkers? Zorg voor duidelijke contracten en verzekeringen die hen ook beschermen tegen aansprakelijkheid onder de nieuwe wetgeving.
6. Dubbele doorwerking van contractuele bedingen
Partijen zoals hoofd -en onderaannemers kunnen soms een beroep doen op aansprakelijkheidsbeperkingen in hoofd -en ondercontracten. Deze ‘doorwerking’ in de contractketting kan hen beschermen tegen directe aansprakelijkheid, zolang de clausules wettelijk geldig zijn.
Of schuil mee onder onze veilige shelter
Freelancen is dus niet alleen vrijheid en blijheid, er komen ook wat extra kopzorgen bij kijken. Factureer je jouw creatieve diensten via Creative Shelter? Dan mag je een aantal van die kopzorgen bij ons droppen. Jouw professionele bescherming bijvoorbeeld.
Factureer je opdrachten via ons facturatieplatform? Dan zit daar automatisch een rechtsbijstandverzekering, een professionele beroepsaansprakelijkheidsverzekering (BA-verzekering) en de burgerlijke aansprakelijkheid uitbating (BA-uitbating) bij. Geen gedoe dus met het afsluiten van aparte verzekeringen: dat neemt Creative Shelter van jou over.
- Onze beroepsaansprakelijkheidsverzekering, da’s jezelf beschermen voor schade die voortvloeit uit jouw beroepsactiviteiten.
- De BA Uitbating? Die dekt onverwachte en opzettelijke schade die je veroorzaakt aan derden.
- Last but not least, de rechtsbijstandverzekering. Fiscale controle of fiscaal geschil? Je staat er niet alleen voor.
*Het nieuwe Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek inzake buitencontractuele aansprakelijkheid.
